شهر الكترونيكي
سالهاست شعار دولت الكترونيك و به دنبال آن شهروند الكترونيك را شنيده‌ايد كارهايي هم صورت گرفته است اما آيا مي‌توان گفت كه ما شهروند الكترونيکی هم هستيم؟ زندگي در شهرهاي امروز بدون الكترونيك عملاً ممكن نخواهد بود و راه عقب نماندن از دنيا و طي كردن مسيرهاي كوتاه و كم هزينه، الكترونيكي شدن است.
زيرساخت خوبي نداريم
دنياي امروز در مسيري افتاده است كه ما هم ناچاريم در آن مسير حركت كنيم. استفاده درست از اين علم به نفع همه ماست. مشكل ترافيك كه معضلي براي شهرهاي امروز شده و هزينه هاي زيادي براي حل كردن طلب مي كند، در گرو همين مسير شهروند الكترونيك است.كارت زدن معمولي بليت اتوبوس، قدمي در جهت شهروند الكترونيك است. اين كارت به ميزان زيادي در مصرف كاغذ صرفه‌جويي كرد، سرعت حمل و نقل را هم بالاتر برد. چيزي كه امروز در سيستم حمل و نقل عمومي به آن احتياج داشتيم.
علي اكبر جلالي، فوق دكتراي برق و متخصص فناوري اطلاعات و ارتباطات گفت:كشوري هستيم كه پتانسيل خوبي داريم و احتياج به عزم و اراده داريم. ما در جهاني زندگي مي كنيم كه همه چيز در حال الكترونيكي شدن و IT هم به سرعت نور در حال جلو رفتن است.وي درخصوص فوايد اين تكنولوژي گفت: «اختلاس و فساد از بين مي رود چون همه بايد صادقانه همه چيز را به هم نشان بدهند و امر و نهي اتفاق مي افتد. همه جا دسترسي به اطلاعات وجود دارد. با وارد شدن به اين دنيا بيكار ديگر وجود ندارد. اگر به دنبال ارتباطات نرويم، نمي توانيم كار ايجاد كنيم. اگر شهروند الكترونيكي بشويم، كيفيت دانشگاهها و اطلاعات بالا مي رودجلالي وارد شدن به اين دنيا را براي معلولان بسيار مناسب اعلام كرد و گفت شرايط در اينترنت براي معلولان بسيار مناسب و به راحتي كارهاشان را انجام مي دهند و سريع مي توانند كار كنند و كسب درآمد داشته باشند. وي با تاكيد براينكه بايد آموزش و پرورش هوشمند باشد گفت: «ما در حال كمك براي راه اندازي مدارس هوشمند هستيم.وي در خصوص اينكه چرا ما تاكنون موفق نبوده ايم گفت: بدي ما اين است كه ما بلد نيستيم شهروند الكترونيكي را ادامه بدهيم، وقتي در يك مسير مي افتيم و يك سري فعاليت انجام مي شود با عوض شدن مدير مسير ادامه پيدا نمي كند.
امكانات مناسب نيست
تحقق شهر الکترونیک در ایران به دو موضوع مهم زیرساخت و فرهنگ‌سازی و به بیان دیگر موضوعی به نام شهروند الکترونیک وابسته است که باید مورد توجه جدی قرار بگیرد.در واقع تا زمانی که شهروندان از نظر فرهنگی، آموزشی و اطلاعاتی به حدی نرسند که ترجیح دهند به جای خدمات سنتی و کاغذ محور از خدمات الکترونیکی استفاده کنند، پروژه شهر الکترونیکی به نتیجه نخواهد رسید.به عنوان مثال سئول پایتخت کره‌جنوبی است که برترین شهر الکترونیکی جهان به شمار می‌آید که در آن ۵۰۰ نوع خدمت آنلاین قابل دسترسی است و از پنج خانوار کره‌یی، چهار خانوار به اینترنت پرسرعت (صد مگابایت در ثانیه یا بالاتر) دسترسی دارند. شهرهای توکیو، سیدنی، میلان، لندن، ملسینکی، کپنهاگ، دبی و دوبلین از دیگر شهرهای الکترونیکی معروف جهان هستند.مهارت‌های پایه برای شهروند الکترونیکی نیز از موضوعات مهم و قابل بررسی محسوب می‌شود؛ بنیاد بین‌المللی ICDL که نمایندگی آن را در ایران، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش برعهده دارد، استاندارد آموزشی و مهارت‌های پایه شهروند الکترونیکی Ecitizen را اعلام کرده است.بر این اساس شهروند الکترونیک کسی است که حداقل دانش لازم در رابطه با مفاهیم پایه ICT، حداقل توانایی لازم در به کارگیری سیستم‌های عامل ویندوز و واژه‌پرداز مایکروسافت، توانایی کافی برای برقراری ارتباط با اینترنت و وب جهان‌گستر، توانایی مبادله پیام‌های الکترونیکی از طریق پست الکترونیکی، توانایی کافی برای یافتن اطلاعات از طریق موتورهای جست‌وجو در وب، توانایی تکمیل فرم‌های آنلاین اینترنتی و انجام کارهای روزمره مختلف از طریق شبکه را داشته باشد.در تعریفی دیگر شهر الکترونیکی شهری است که دسترسی الکترونیکی شهروندان به شهرداری و سایر سازمان‌ها و نهادهای دولتی و بخش خصوصی شهری به صورت ۲۴ ساعته و هفت روز در هفته به شیوه‌ای با ثبات قابل اطمینان، امن و محرمانه و به راحتی امکانپذیر است.
ایده ایجاد شهر الکترونیکی در ایران حدود ۱۰ سال پیش در جزیره کیش مطرح شد که متوقف ماند در حالی که به عنوان یک شهر الکترونیکی نمونه می‌توانست پیشگام و پیش قدم در بحث شهر الکترونیکی و ارائه خدمات نوین الکترونیکی در کشور و منطقه مطرح شود.
هنوز در آغاز حرکت به سوی برپایی شهرهای الکترونیکی و آماده سازی شهروندان الکترونیک قرار داریم و در این میان نقش آگاهی مسئولان و توجه آنان به اقداماتی که در این عرصه برای تحقق شهر الکترونیکی باید صورت دهند کم اهمیت‌تر از توانمندسازی شهروندان و آگاه‌سازی آنان از قابلیت‌ها و الزامات زندگی در شهرهای الکترونیک نیست.جلب اعتماد عمومی در شهر الکترونیکی برای ساختن این شهر الزامی است و طرح این سوال که متولی شهر مجازی کیست؟ خالی از لطف نیست و باید دید شهرداری‌ها به دنبال مدیریت شهر مجازی هستند و آیا با آوردن شوراهای مختلف کاری از پیش می‌رود؟ به عقیده کارشناسان باید در این حوزه مدیریت واحدی تعریف شود چراکه جزیره‌ای فکر کردن باعث شده است که موضوع متولی خاص برای شهر الکترونیکی مغفول بماند.درست است كه ما وارد دنياي الكترونيك و IT شده ايم، اما راه درازي داريم. آموزش و پرورش ما بايد بسيار جلوتر از اين باشد و محيطي مناسب براي آموزش به دانش آموزان فراهم كرده باشد. پرداخت كرايه، قبوض آب و برق، رسيدگي به امور اداري همگي در حال تبديل شدن به صورت الكترونيكي است اما هنوز بسياري از شهروندان نمي دانند چطور بايد با دستگاههاي خودپرداز كار كنند.بسياري امكان دسترسي به اينترنت را ندارند. چه رسد به اينترنت پرسرعت. هنوز درصد بالايي از شهروندان روش كار با اينترنت را نمي دانند.هنوز بسياري از كارهاي بصورت دستي و كاغذبازي صورت مي گيرد كه نتيجه اي جز معطلي، افزايش هزينه، ترافيك و ازدحام در برندارد.تصور يك شهروند الكترونيكي، تصور جالبي است اگر به صورت كامل و جامع محقق شود امكانات بد و نامناسب و ارائه خدمات ناقص از سمت اين تكنولوژي شهروندان را نسبت به الكترونيكي شدن بدبين مي كند پس لازم است ابتدا شرايط و امكانات بروز و مناسب استفاده شود ثانياً آموزش و اطلاع رساني در حد مطلوب صورت گيرد.
مهدی قربانی
ICTNEWSIR@GMAIL.COM
