بیستمین نمایشگاه کامپیوتر و اتوماسیون اداری اصفهان(اتوکام ۲۰۱۴) امسال از ۳ تا ۷ دی ماه برگزار خواهد شد؛ نمایشگاهی که به اذعان بسیاری از مسوولان آن قدر رشد کمی و کیفی یافته است که می تواند بخشی از اهداف و برنامه های محقق نشده نمایشگاه الکامپ تهران را به منزل برساند. رشد این نمایشگاه طی سال های گذشته و به خصوص در چند سال اخیر، رشدی مطلوب بوده است. به بهانه برگزاری بیستمین دوره نمایشگاه اتوکام در اصفهان، به سراغ ” کاظم آیت الهی” رییس سازمان نظام صنفی رایانه ای کشور به عنوان تنها نهاد قانونی و فراگیر این حوزه رفتیم تا نظر وی را در این خصوص جویا شویم.
در سال گذشته مطرح شده بود که بخشی از ظرفیت های فعال نشده نمایشگاهی، در استانی مانند تهران و در نمایشگاهی مانند “الکامپ” که مورد استفاده قرار نگرفته و مغفول مانده است، در سایر استان ها جهت داده شود و اشاره شد که نمایشگاه اصفهان بهترین گزینه برای پوشش دهی این نقاط ضعف است. در مجموع چگونه می شود این ظرفیت ها را به کار گرفت؟
بله. نمایشگاه الکامپ یک نمایشگاه ملی است که باید جایگاه ویژه ای در منطقه به دست آورد. ما همیشه از این جهت متأسف بودیم که این نمایشگاه بدون توجه به جایگاهی که می تواند داشته باشد، ادامه مسیر می دهد. بنابراین باید نمایشگاه دیگری وجود داشته باشد که مسیر رسیدن کشور به این جایگاه را هموارتر کند. به نظر من یکی از بهترین گزینه ها نمایشگاه اصفهان است تا اگر الکامپ به هر دلیل در دستیابی به اهداف خود موفق نشد، این اهداف در نمایشگاه اتوکام اصفهان دنبال شود. واقعیت این است که ما در کشور به یک نمایشگاه ملی نیاز داریم که در سطح منطقه بتواند بسیار فراتر از جیتکس دبی کارایی داشته و نتیجه بدهد. به دلیل پتانسیل بزرگ بازار ایران و نیز موقعیت برتر ایران در منطقه باید به چنین نمایشگاهی فکر کرد. همه این عوامل این امید را می دهد که در آینده نزدیک شاهد وجود یک نمایشگاه تراز اول منطقه ای در ایران باشیم. به همین دلیل نمایشگاه های تخصصی استانی به خصوص نمایشگاه اتوکام اصفهان، جایگاه ویژه ای دارند چراکه بیشتر تمرکز آن ها بر مباحث تخصصی است و در کنار آن رخدادهای جانبی مهمی اتفاق می افتد. همه این ها به دلیل همکاری خوب سازمان نظام صنفی رایانه ای اصفهان و شرکت نمایشگاه های بین المللی است که حاصل آن را در رشد هر ساله نمایشگاه اتوکام شاهد هستیم.
با توجه به رویکرد مذکور نمایشگاه کامپیوتر اصفهان در چه جایگاهی قرار گرفته است؟
نمایشگاه اتوکام اصفهان در جایگاهی است که می تواند به عنوان یک نمایشگاه تخصصی در قلب ایران عمل کند.
پس این دو نمایشگاه قرار نیست جای یکدیگر را بگیرند، بلکه قرار است مکمل یکدیگر باشند.
بله. ظرفیت ها به قدری وسیع است که حتی با وجود نمایشگاه الکامپ در تهران، همچنان نیازمند برگزاری نمایشگاه های تخصصی دیگری در خود تهران هم هستیم و سازمان نظام صنفی رایانه ای در این زمینه دو نمایشگاه دیگر را برنامه ریزی کرده است. امیدواریم این مسیر ادامه داشته باشد و هرساله شاهد برگزاری چندین نمایشگاه تخصصی قوی در کشور باشیم. الکامپ به دلیل پایتخت بودن یک بعد ملی دارد اما این بدان معنا نیست که نمایشگاهی مانند اصفهان نمی تواند بعد تخصصی و ملی داشته باشد چراکه حوزه فناوری اطلاعات بسیار گسترده است و وسعت آن می طلبد که نمایشگاه هایی با جنبه های کارکردی متفاوتی در کشور داشته باشیم.
به نظر شما نمایشگاه اصفهان باید به چه سمت و سویی حرکت کند. آیا اتوکام به مرحله بلوغ نمایشگاهی خود رسیده یا این که هنوز به رشد تخصصی نیاز دارد؟
به نظر من مسیر رشد این نمایشگاه تاکنون بسیار خوب بوده اما قناعت به هر سطحی اشتباه است؛ به خصوص در حوزه تخصصی فناوری اطلاعات که به سرعت در حال تغییر و رشد است، نه سازمان نظام صنفی رایانه ای و نه شرکت نمایشگاه ها نمی توانند به سطح کنونی قانع باشند. ویژگی عمده ای که سازمان نظام صنفی رایانه ای در مسیر رشد نمایشگاه ها مدنظر دارد، تخصصی تر کردن هرچه بیشتر شرکت کنندگان و بازدیدکنندگان است و همچنین برگزاری رخدادهای آموزشی و اطلاع رسانی جانبی که هنوز جای کار زیادی دارد. معتقدم با اطلاع رسانی صحیح می توان سطح نمایشگاه ها را ارتقا داد. همان طور که نمایشگاه اصفهان در دهه نخست فعالیت خود بیشتر حالت کلی و عمومی داشت اما اکنون کاملاً تخصصی شده است.
در آغاز به کار دولت یازدهم، تأکید زیادی بر رشد فناوری اطلاعات در کشور و تأثیر آن در حل بحران هایی مانند ترافیک و آلودگی هوا وجود داشت و حتی گفته می شد دولت یازدهم، دولت فناوری اطلاعات است. آیا این رویکرد در عمل اتفاق افتاد؟
خوشبختانه تفاوت قابل مقایسه ای در دیدگاه ها حادث شده اما هنوز هم انتظار داریم این تغییرات سرعت بیشتری به خود بگیرد چراکه تنها راه دستیابی به توسعه پایدار و عبور از معضلات اجتماعی و اقتصادی و مصائب توسعه نیافتگی، استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات است. دولت یازدهم فناوری اطلاعات را پیشران توسعه تلقی می کند. برنامه ریزی های خوبی در این زمینه انجام شده اما نگرانی نظام صنفی رایانه ای در سرعت عمل این برنامه ریزی هاست. خوشبختانه در شهریور ماه امسال ضوابط اجرایی و نقشه راه تحقق دولت الکترونیک ابلاغ و در اصفهان نیز شورای راهبردی فناوری اطلاعات و ارتباطات با غنا و قوت بسیار خوبی تشکیل شد. در این زمینه پیگیری های مثمر ثمری از سوی شخص استاندار و استانداری اصفهان انجام شد و همه این مسایل گویای این است که حرکت رو به جلو در زمینه فناوری اطلاعات آغاز شده است. در این که نگاه های زیرساختی بسیار تغییر کرده و دولتمردان با دید توسعه محور به فناوری اطلاعات نگاه می کنند، شکی نیست اما ما به عنوان بخش خصوصی هنوز هم راضی نیستیم و معتقدیم باید سریع تر از این ها عمل کرد. امیدواریم به زودی از رکودی که در بازار فناوری اطلاعات وجود دارد، خارج شده و شاهد فعالیت های اجرایی در این زمینه باشیم.
نقش فناوری اطلاعات در ساماندهی اقتصادی کشور و خروج از این رکود اقتصادی که به آن اشاره کردید چیست و نمایشگاه ها چقدر در این زمینه مؤثر خواهند بود؟
نه تنها در بحث اقتصاد بلکه در کلیه زمینه های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی نیز استفاده از فناوری اطلاعات اجتناب ناپذیر است و بدون استفاده از این فناوری نمی توان در هیچ حوزه کسب و کاری قدم برداشت. نقش فناوری اطلاعات در حل بحران هایی مانند ترافیک و محیط زیست بسیار کلیدی است و امروز جایگاه ارتباطات در همه حوزه های کسب و کار شفاف و مشخص است. بنابراین دولتمردان علاوه بر این که بر نقش و تأثیر فناوری اطلاعات در رشد و توسعه کشور وقوف دارند، باید بدانند چگونه بیشترین استفاده را از این فضا کسب کنند.
موضوعی که بارها به آن اشاره کرده اید، بحث آمادگی و استقبال از سرمایه گذاری های بخش خصوصی و حمایت از ورود این بخش به پروژه های کلان است. آیا زمینه لازم برای این امر وجود دارد؟
بخش خصوصی در حوزه فناوری اطلاعات بسیار فعال و توانمند است. سازمان نظام صنفی رایانه ای به دلیل وظیفه ای که در نظم دهی و هدایت توان بخش خصوصی دارد با تشکیل کنسرسیوم ها و هم افزایی های لازم می تواند نقش بخش خصوصی را در پروژه های بزرگ افزایش دهد. بخش خصوصی آماده است اجرای پروژه های ملی شامل سرمایه گذاری، طراحی، تأمین تجهیزات، اجرا و ارایه خدمات و پشتیبانی و همه چرخه حیات این بخش را همان گونه که مورد قبول دولت است اجرا کند اما همچنان ایجاد زیرساخت این همکاری تنها از بخش حاکمیت برمی آید. برنامه ریزی های دولت، نشان می دهد عزم خوبی برای توسعه این زیرساخت وجود دارد.
این زیرساخت دقیقاً چیست؟
افزایش پهنای باند و شبکه دسترسی به معنای درست کلمه و منطبق بر تکنولوژی روز، فرهنگ سازی و آماده سازی افکار عمومی و ایجاد ضوابط و دستورالعمل ها از جمله وجوه مختلف این زیرساخت است. پهنای باند نسبت به قبل از دولت یازدهم بسیار افزایش یافته اما همچنان کافی نیست و فاصله زیادی میان وضعیت فعلی و آنچه نیاز است، وجود دارد. تنها راه پر کردن این فاصله استفاده از توان بخش خصوصی است. این مسأله باید از حالت انحصاری خارج و در فضایی رقابتی به تعامل گذاشته شود.
با توجه به این که این ارتباط گیری و ایجاد فضای رقابتیِ خارج از انحصار، هدف اصلی نمایشگاه است، آیا نمایشگاه ها به خوبی این فضا را فراهم کرده اند و یا بخش خصوصی و دولت از فضای ایجاد شده استفاده لازم را برده است؟
در استان اصفهان و پنج استان دیگر کشور ارتباط سازنده ای بین صنف، شرکت های نمایشگاهی و فعالان صنف وجود دارد و با تعامل مفیدی که میان این سه بخش به وجود آمده، رشد مناسبی در خود نمایشگاه ها اتفاق افتاده است. به خصوص نمایشگاه اتوکام اصفهان که در حال محکم کردن جایگاه خود در سطح ملی است. اما در مورد نمایشگاه الکامپ تهران، فراز و نشیب های زیادی در تعامل با شرکت نمایشگاه ها و سازمان نظام صنفی داریم که امیدواریم همراهی مطلوب در این زمینه ایجاد شود. هرچقدر این تعامل بیشتر باشد، نتیجه ای که در حوزه ایجاد فضای رقابتی سالم و تعامل محور از خود نمایشگاه ها به دست می آید نیز بیشتر خواهد بود که این عامل به رشد نمایشگاه نیز کمک می کند.
با توجه به مجموع ظرفیت ها چقدر توانسته ایم خدمات فنی و مهندسی خود را در کشورهای منطقه و خلیج فارس ارایه کنیم؟ چقدر از طریق این نمایشگاه می توانیم ارتباطاتی از این دست را توسعه دهیم؟
صادرات خدمات فنی و مهندسی از طرفی به یک انسجام درونی و برنامه ریزی قطعی نیاز دارد و از طرفی به وجود نمایشگاه هایی که به درستی منعکس کننده توانایی های ما در این زمینه باشد. بدون شک فروش خدمات فنی و مهندسی و محصولات فکر ابزار مهم ترین صادراتی است که در آینده نه چندان دور در کشور شاهد خواهیم بود اما برای این مهم به برنامه ریزی، انسجام، مسیر دهی، هدایت و پشتیبانی نیاز است.
انتخابات سازمان نظام صنفی رایانه ای تا پایان آذر در کلیه استان ها برگزار می شود. ارزیابی شما از دور چهارم این انتخابات چیست؟
چهارمین دوره انتخابات هیأت مدیره ۲۴ آذر ماه در استان اصفهان برگزار خواهد شد. همان طور که می دانید این انتخابات هر سه سال یک بار انجام می شود و امسال چهارمین دوره آن است. قرار گرفتن در دور چهارم برای ما به این معنا است که سازمان، اقتدار لازم را به دست آورده است. پس از انتخابات دوره چهارم، از سازمان انتظار می رود در مسیر گشایش بازارهای بزرگ داخلی و خارجی در سایه تدوین ضوابط و مقررات کاری و برای نظم بخشی به بازار پیش رود و مطالبه گری های به جا داشته باشد. بنابراین هیأت مدیره های سازمان در مقطع بسیار حساسی قرار دارند. به همه همکاران خود توصیه می کنم با قوت در این انتخابات شرکت کنند تا در استان ها هیأت مدیره هایی پر انرژی شکل بگیرد که روحیه تعامل و مطالبه گری را در کنار هم داشته باشند. به نظر ما سازمان تثبیت شده و خوشبختانه در سه دوره گذشته نقش رگولاتوری خود را تا حد زیادی ایفا کرده است.
زمانی چنین سازمانی وجود نداشت چرا که دنیای ارتباطات در شرایط فعلی نبود. اما بنا به تغییرات فناوری اطلاعات، نیاز به وجود چنین سازمانی شکل گرفت و اکنون در مرحله ای هستیم که باز هم تفاوت های زیادی نسبت به زمان شکل گیری سازمان ایجاد شده و نیازهای جدیدی به وجود آمده است. با این وجود آیا سازمان نظام صنفی رایانه ای با خلأ قانونی خاصی مواجه است و با توجه به نیازهای جدید، به ابزارهای جدیدی نیاز دارد یا خیر؟
سازمان نظام صنفی رایانه ای کشور با هدف تنظیم گری مناسبات بخش خصوصی و دولت و مشارکت مؤثر در ساماندهی امور تجاری رایانه ای بر اساس قانون حمایت از پدیدآورندگان نرم افزار و آیین نامه مصوب هیأت وزیران از تیرماه سال ۱۳۸۴ فعالیت خود را آغاز کرد.
این سازمان اکنون در ۲۴ استان کشور فعال است. ما معتقدیم هرچقدر در فضای اقتصادی رقابتی کشور، بلوغ کاری و توسعه یافتگی بیشتری حاصل شود، رسالت و عملکرد سازمان های صنفی و یا تشکل ها کمرنگ تر می شود اما هرچه فضای بازار کسب و کار، توسعه نیافته تر بوده و بخش خصوصی نقش غیر مؤثرتری داشته باشد، ضرورت وجود تشکل های صنفی بیشتر خواهد شد. در شرایط کنونی در حال گذر به سمت توسعه یافتگی هستیم و در این مسیر عملکرد سازمان نظام صنفی رایانه ای به شکل گیری و استقرار یک بازار آزاد رقابتی کمک خواهد کرد. اگر جایگاه بخش خصوصی و دولتی به خوبی تدوین شده باشد، ایفای نقش سازمان های نظام صنفی در حد نظارت خواهد بود. معمولاً تمام نقش این سازمان ها برای رسیدن به وضعیت توسعه یافتگی معنا پیدا می کند و ما اکنون در چنین مرحله ای هستیم. طبق قانون، سازمان نظام صنفی نقطه تعامل دولت و بخش خصوصی است و متأسفانه توجه به این نقطه تعامل، گاهی مغفول می ماند و یا مستقل از این نقطه، تعاملاتی انجام می شود که انسجام بخشیدن دوباره به آن ها بسیار انرژی بر است. این خلأها همواره وجود داشته و هر روز سعی می کنیم آن ها را مدیریت کنیم و مسیرهای مختلف را به نتیجه برسانیم. متأسفانه جایگاهی که بخش خصوصی باید در تصمیم سازی و یا تصمیم گیری داشته باشد هنوز به درستی و به صورت کامل مشخص نشده اما خوشبختانه مسیر رو به رشدی را طی می کند.
چقدر از رکودی که به اشاره کردید ناشی از نگاه های دولتی و یا انحصارطلبی ها است؟
رکودی که در حال حاضر وجود دارد، تابع شرایط کلی کشور است و ناشی از یک اقتصاد دولتی؛ متأسفانه همیشه نگاه حاکمیتی غالب بوده و دولت های مختلف در مقاطع مختلف سعی کرده اند این نگاه را برطرف کنند. در یک اقتصاد آزاد حاکمیت باید از تصدی گری به سمت ایجاد زیرساخت برود تا خود به خود آن انحصارطلبی هم رفع شود.
همواره مطرح شده که استان اصفهان قابلیت اجرای پروژه های ملی فناوری اطلاعات را دارد اما در عمل پروژه ای را در اختیار نگرفته است. در حالی که دیده می شود که استان قم به عنوان پایلوت یک سری از پروژه های ملی معرفی می شود. چرا؟
تصور می کنم امسال حرکت های بهتری در این زمینه انجام شده است. همین جا مثال خوبی برای اقتصاد آزاد و لزوم استفاده از توان بخش خصوصی است. استان اصفهان ظرفیت های بسیار خوبی را از حیث دانشگاهی و صنعتی و نیز توان بخش خصوصی در اختیار دارد اما در عمل پروژه ای به اصفهان اختصاص نمی یابد زیرا نقش اصلی را بخش حاکمیتی ایفا می کند. بخش خصوصی باید از کانال های دولتی جلو برود و گرنه به مانع برمی خورد. انسجام و همراهی لازم با بخش خصوصی وجود ندارد و متأسفانه بخش دولتی فکر می کند صاحب قوای برتر است؛ در حالی که بدنه تصمیم گیری و تصمیم سازی باید خاستگاه بخش خصوصی را به رسمیت بشناسد. باید قبول کنیم هنوز اعتماد کافی به توانمندی بخش خصوصی در اجرای پروژه های ملی وجود ندارد.
در سال گذشته در نوزدهمین نمایشگاه کامپیوتر و اتوماسیون اداری اصفهان معاون علم و فناوری رییس جمهور، معاون وزیر ارتباطات و رییس سازمان فناوری اطلاعات ایران حضور داشتند. بخش خصوصی هم که حاضر و آماده بود و تعامل به خوبی شکل گرفت اما بازهم شاهد تحول خاصی نبودیم.
یکی از عمده توفیقات نمایشگاه سال گذشته، حضور مسوولان و حضور پرشور بخش خصوصی بود که مورد وثوق دولتی ها هم قرار گرفت اما سؤال اصلی همین جاست. چرا این همراهی به نتیجه نرسید؟ چون بخش خصوصی نمی توانست مستقیم برود و جمع بندی این موضوع را اخذ کند و از طرف دیگر پیگیری، همراهی و سرعت عمل مورد نیاز از سوی مسوولان استانی را شاهد نبودیم.
مگر نه این که نقش سازمان نظام صنفی رایانه ای به عنوان قدرتمندترین نهاد این حوزه ایجاد یک پل ارتباطی میان بخش خصوصی و همین مسوولان است؟
بخش خصوصی که شامل نظام صنفی هم هست، همیشه با مانع روبرو است و این جمع بندی ها و نقطه نظرات باید از طریق مسوولان استانی به وزارتخانه انتقال داده می شد.
این یعنی همان خلأ قانونی که گفتیم وجود دارد؟
نخیر. دولت یک پروژه تعریف و مثلاً به استان اصفهان واگذار می کند. در این بین ما نقش تسهیل گری داریم. ما این نقش را ایفا کرده ایم اما این تعامل به نتیجه نهایی نرسیده و این به دلیل ضعف در پیگیری ها است.
به عنوان سؤال آخر، بفرمایید تعریف شما از نمایشگاه چیست؟
نمایشگاه عرصه ای برای ارایه توانمندی ها و نیز تبادل نظر و نتیجه گیری است. فضای نمایشگاه به دلیل تبادل نظر و تعاملی که بین صنعت و مصرف کننده ایجاد می کند، این امکان را می دهد که مخاطب و گروه هدف سؤالات و تقاضاهای عمیق تری را از ارایه کننده خدمات یا محصول طلب کنند. در این شرایط غرفه دار نمایشگاه نیز باید از نظر اطلاعات قوی باشد و بنابراین نمی توان با رویکرد سنتی نمایشگاه را اداره کرد. این نگاه و جایگاه در نمایشگاه اتوکام اصفهان وجود دارد و به همین دلیل، همواره یک رشد عملکرد در فضای نمایشگاه اصفهان دیده می شود.
