voip
بسیاری از ما تاکنون نام VOIP1 را شنیده‌ایم اما این فناوری چیست؟ VOIP یا پروتکل صوت روی اینترنت، روشی جهت تبدیل سیگنال‌های صوتی آنالوگی که شما در یک مکالمه تلفنی عادی می‌شنوید به دادههای دیجیتالی است که قادر هستند تا به وسیله شبکه اینترنت به هر کجا منتقل شوند.VOIP می‌تواند یک اتصال استاندارد اینترنتی را به روشی برای برقراری یک تماس کم هزینه تلفنی تبدیل کند. این فناوری امروزه تحول بزرگی را در دنیای سامانه‌‌های تلفنی پدید آورده است.
سامانه استاندارد تلفن سوئیچ مداری:
سوئیچ‌مداری ابتدایی‌ترین سیستم‌های به کار رفته در شبکه‌های تلفن طی ۱۰۰ سال اخیر است، تماس‌هایی که داخل چنین شبکه‌ای برقرار می‌شود یک خط تلفن را به واسطه ارتباط دو نقطه مختلف اشغال می‌کند. بدین طریق تماس‌های برقرار شده را یک مدار می‌نامند. این روش اساس شبکه‌های تلفنی سوئیچ عمومی یا (PSTN) است.حال روند برقراری یک تماس در چنین شبکه‌ای را مرحله به مرحله بررسی می‌کنیم
۱- مشترک گوشی را برداشته و منتظر شنیدن بوق آزاد می‌ماند.
۲- مشترک اعداد شماره تلفن موردنظر را شماره‌گیری می‌کند.
۳- تماس براساس ارقام شماره‌گیری شده و از میان سوئیچ‌های مرکز تلفن به مقصد موردنظر هدایت می‌شود.
۴- تماس در مسیر خود، خطوط تلفن مبدا و مقصد و بخشی از سوئیچ‌های محلی بین راه مشغول می‌نماید.
۵- تلفن مقصد زنگ خورده و توسط طرف مقابل پاسخ داده می‌شود.
۶- پس از پایان گفت‌وگو و مکالمه طرفین گوشی گذاشته شده و تماس قطع می‌شود.
۷- پس از قطع ارتباط مدار بسته شده و خطوط مبدا و مقصد آزاد می‌شوند.برای مثال اگر طرفین ۱۰ دقیقه با تلفن گفت‌وگو کنند در طول این مدت مدار میان تلفن به طور پیوسته و مداوم باز می‌ماند همچنین اگر کاربری از شهری به شهر دیگری تماس برقرار کند در تمام طول این مسیر سوئیچ‌ها و خطوط تلفن میان مبدا و مقصد تا پایان مکالمه به طور اختصاصی در اختیار آن دو قرار گرفته و مشغول خواهند بود، بر این اساس مشترکین باید هزینه قابل توجهی را بپردازند چرا که شخص تماس گیرنده کیلومترها سیم مسی خطوط تلفن بین شهری را برای ۱۰ دقیقه تحت انحصار خود گرفته و مشغول کرده است.اگر مبنای خطوط تلفن را فیبرهای نوری درنظر بگیریم، در چنین حالتی مکالمات دیجیتالی شده طرفین در هر سوی خط (ارسال و دریافت) با نرخ سرعتی برابر ۶۴ kb بر ثانیه منتقل می‌شود، که در مجموع برای هر دو طرف معادل ۱۲۸ (kbps) است.در این نوع ارتباط هنگامی که یکی از طرفین صحبت می‌کند طرف دیگر به آن گوش می‌دهد. به این معنی که در هر زمان تنها نیمی از ارتباط فعال است و عملا نیم دیگر ظرفیت ارتباطی به هدر می‌رود، به علاوه در هر مکالمه تلفنی بخش قابل توجهی از طول زمان مکالمه را سکوت (هیچ یک از طرفین صحبتی نمی‌کنند) تشکیل می‌دهد.اما در سامانه VOIP قادریم تا بسته‌های۲ دیجیتالی را که تنها حاوی مکالمات طرفین است روی خطوط تلفن ارسال کنیم و از ارسال پیوسته داده‌ها (شامل کل زمان مکالمات و سکوت میان آنها) جلوگیری کنیم. این امر اساس کار شبکه‌های سوئیچ تلفنی بسته را تشکیل می‌دهد. بنابراین شبکه‌های تبادل داده نمی‌توانند از سیستم سوئیچ مداری استفاده کنند، بلکه برخلاف آنها که ارتباط را به طور پیوسته برقرار می‌سازند، طول هر ارتباط به شکل منقطع و براساس حجم دادههای تشکیل‌دهنده هر بسته تعیین و برقرار می‌شود، این روند به شکل زیر انجام می‌شود:
۱- رایانه مبدا داده‌ها را به شکل بسته‌های کوچک درآورده و یک نشانی که بیانگر مشخصات مقصد مورد نظر است به آن الصاق می‌کند.
۲- هر بسته شامل اطلاعاتی است که می‌تواند از فایل‌های موسیقی، تصویر یا نامه الکترونیکی تشکیل شده باشد.
۳- رایانه فرستنده هر بسته را برای نزدیکترین روتر موجود در شبکه ارسال می‌کند، روتر فوق نیز پس از دریافت بسته آن را به نزدیکترین روتر به رایانه مقصد، منتقل کرده و از آنجا برای رایانه مقصد ارسال می‌شود.
فناوری VOIP از روش پیش‌گفته برای ارائه خدمات تلفنی بهره می‌برد. VOIP مزایای زیادی نسبت به سامانه‌سوئیچ‌مداری دارد. برای مثال انتقال چندین مکالمه همزمان روی یک خط تلفن و کاهش هزینه براساس کاهش طول زمان مکالمه از مزایای فوق هستند چنان‌چه اگر یک مکالمه را از طریق خط تلفن عادی در شبکه سوئیچ‌مداری به مدت ۱۰ دقیقه برقرار کنیم، باید هزینه ۱۰دقیقه مکالمه را پرداخت کنیم اما در مقابل یک تماس تلفنی مشابه درسامانهVOIP تنها ۵/۳ دقیقه از ۱۰ دقیقه فوق را دربر خواهد گرفت و کاربر تنها هزینه ۵/۳ دقیقه را می‌پردازد از طرفی زمانی برابر ۵/۶ دقیقه از ۱۰ دقیقه، خط تلفن آزاد است بنابراین، خط این ظرفیت را خواهد داشت که دو یا چند مکالمه همزمان روی آن انجام گیرد.جهت دسترسی و استفاده از خدمات VOIP روش‌های مختلفی وجود دارد که به آنها اشاره می‌کنیم:
۱- ATA3: ساده‌ترین و معمول‌ترین راه استفاده از خدمات VOIP استفاده از یک دستگاه ATA است. در این روش رابطه یک تلفن معمولی با رایانه و شبکه اینترنت به وسیله یک تطبیق دهنده برقرار می‌شود. در حقیقت یک دستگاه ATA نوعی مبدل آنالوگ به دیجیتال است که سیگنال‌های صوتی آنالوگ را از گوشی تلفن دریافت کرده و پس از تبدیل آنها به اطلاعات دیجیتالی روی اینترنت به سمت مقصد ارسال می‌کند.
۲- تلفن‌های IP4: این تلفن‌های مخصوص، درست مانند گوشی‌های معمولی دارای صفحه ارقام شماره‌گیری و اجزای مشابهی هستند اما آنها به وسیله سخت‌افزار و نرم‌افزارهای خود مستقیما با یک روتر در ارتباط‌اند و به کاربران امکان تماس مستقیم روی اینترنت را بدون نیاز به رایانه می‌دهند.
۳- تماس رایانه به رایانه۵ : شاید این روش ساده‌ترین راه برقراری یک تماس VOIP باشد که کاربران کمترین هزینه را برای تماس‌های راه دور می‌پردازند. در این روش مشترکین برحسب نوع دسترسی به شبکه تنها هزینه خدمات دسترسی را خواهند پرداخت و تماس‌ها چه راه دور و چه نزدیک هیچ هزینه اضافی دیگری را به وی تحمیل نمی‌کنند.شرکت‌های فراهم آورنده خدمات تلفن VOIP تمامی تماس‌های ارسالی و دریافتی را در نقاطی جمع‌آوری کرده و سپس از یک دروازه «IP» به سوی مقاصد مختلف ارسال می‌کنند.
به واسطه خدمات VOIP کاربران قادرند تا یک تماس را از هر محلی که به شبکه دسترسی دارند برقرار کنند. تجار و کسانی که زندگی و کسب و کارشان با سفرهای گوناگون همراه است بدین طریق می‌توانند در هر نقطه‌ای از جهان که به شبکه دسترسی دارند، تماس‌های خود را برقرار کنند. به علاوه شرکت‌های فراهم آورنده خدمات تلفنی VOIP، به همراه خدمات معمول خود امکاناتی را نیز به عنوان ارزش افزوده ارائه می‌کنند که برخی از آنها عبارتند از نمایشگر شماره تماس گیرنده، شماره‌گیری مجدد خودکار، انتظار مکالمه، کنفرانس تلفنی، انتقال مکالمه و صندوق پست صوتی
مهرداد هاشمی نژاد
مهرداد هاشمی نژاد
