در تشریح وضعیت بازار کامپیوتر باید گفت: بازار فناوری اطلاعات و ارتباطات همانند بسیاری از صنوف از نیمه دوم سال ۹۸ با تلاطم زیادی مواجه شد و فعالان این بازار روزهای پرالتهاب و رکود سختی را پشت سرگذاشتند. اما با وجود تحریمهای خارجی و مشکلات داخلی، از دو ماه پیش تا کنون بازار به یک ثبات نسبی رسیده است که امیدواریم با سیاستگذاری دولت برای تثبیت نرخ دلار این روند ادامه پیدا کند و به شرایط مطلوبی برسیم.
شرایط بد اقتصادی و تحریمهای شدید باعث شد تا فعالان بازار با مشکل کمبود کالا مواجه شوند، و از اواخر سال گذشته به دلیل خودتحریمیهای وزارت صنعت و مشکلات ثبت سفارش، حجم واردات قانونی کالا در بازار به‌طور چشمگیری کاهش پیدا کرد که این امر تبعات زیادی به همراه داشت. نخست اینکه سازمان‌های دولتی با توجه به اینکه میبایستی نیازهای خود را از طریق واردکنندگان مجاز تامین کنند، به مشکل جدی برخوردند و از سوی دیگر با کمبود کالا در بازار کامپیوتر، ورود کالا از طریق مبادی غیرمجاز و قاچاق به شدت افزایش یافت. در واقع هم واردکنندگان رسمی دچار ضرر و زیان بسیاری شدند و هم کالاهای بدون کیفیت چینی که از سال ۹۶ از گردونه بازار خارج شده بودند دوباره مثل علف هرز رشد کردند.
نرخ دلار و چالشهای آن
با توجه به اینکه بازار کامپیوتر به شدت تحت تاثیر نوسان نرخ دلار است،عمده محصولات این بازار وارداتی هستند و مشکلاتی که در زمینه واردات به‌خصوص نوسان نرخ دلار وجود دارد باعث شده بازار پرالتهاب شود. طی دو الی سه ماه گذشته که نرخ دلار ثابت شده بود شاهد ثبات نسبی در بازار کامپیوتر بودیم و قیمت‌ها نیز رشد نزولی داشت، اما قطعا با نوسان نرخ دلار بازار نیز ملتهب خواهد شد.زیرا جو روانی بدی ایجاد می‌شود و واردکنندگان و فعالان صنف نگرانند نتوانند کالایی که میفروشند دوباره جایگزین کنند.
با توجه به اینکه دوره و سیکل واردات کالا دو ماهه است، در صورتی که نرخ دلار تثبیت شود و واردکنندگان و فعالان صنف بتوانند برای دوماه آینده خود برنامهریزی کنند، هم بازار به آرامش میرسد و هم قیمت‌ها روند نزولی به خود خواهد گرفت. اما نمیتوان انتظار داشت که بازار رونق پیدا کند، زیرا از یک سو خریدهای دولتی به دلیل کمبود بودجه کاهش یافته و از سوی دیگر خرید کاربران خانگی نیز به دلیل نبود نقدینگی به شدت کم شده است و کاربران با احتیاط بیشتری نیازهای خود را تامین میکنند.
کالاهای استوک در اولویت
همچنین با افزایش قیمت کالاهای کامپیوتری و اقلام وابسته به آن، خرید و فروش کالاهای استوک و دست دوم در صنف کامپیوتر افزایش یافته است و قدرت مالی مصرف‌کنندگان به شدت کاهش یافته است و نمی‌توانند برای خرید کالای نو هزینه کنند به همین دلیل سراغ کالای دست دوم میروند که البته کنترل دستدومفروشها بسیار سخت است.
مالیات،مالیات،مالیات مشکلی که حل نمیشود
مالیات یکی از مهم‌ترین مشکلات فعالان این صنف است که هر روز بر وسعت آن افزوده می‌شود. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات در این خصوص، این است که از سال ۱۳۹۶ به بعد نرخ دلار سه و نیم برابر شده است که این امر باعث شده قیمت کالاها سه تا چهار برابر شود و گردش مالی نیز به تبع آن نسبت به سال ۹۶ چهار برابر شود. این در حالی است که ضرایبی که در سازمان امور مالیاتی در نظر گرفته می‌شود برای قبل سال ۹۶ است و کسبه این بیم و نگرانی را دارند اکنون که گردش مالی بالا رفته، سازمان امور مالیاتی چه سقفی برای فروش در نظر خواهد گرفت.
با توجه به اینکه گردش مالی در بازار کامپیوتر بالا رفته است، اما حاشیه سود بسیار پایین است و حاشیه سود در این بازار بین ۱تا ۴ درصد بوده اما سودی که دارایی در نظر گرفته بین ۹ تا ۱۲درصد است که سود یک کاسب در طول سال است که باید به یکباره به دارایی پرداخت کند. شاید بتوان برای لبنیات و پوشاک این سود را لحاظ کرد ولی برای کالای کامپیوتری امکان‌پذیر نیست زیرا قیمت‌ها به‌طور قابل ملاحظهای بالا میرود.
مشکل دیگری که در این خصوص وجود دارد این است که فروشندگان جزو بند (ج) قانون سازمان امور مالیاتی هستند و طبق این بند باید خرید و فروش آنها زیر ۹۰۰ میلیون تومان باشد و بالای این رقم جزو بند (الف) محسوب میشوند، در حالی که با ۳ الی۴ برابر شدن قیمت کالاها گردش مالی افزایش پیدا کرده است و بند (ج) نیز به تبع آن باید حداقل رقمی معادل ۳ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان شود در صورتی که طبق قانون این رقم زیرمجموعه بند الف است و مغازه‌دار باید ارزش افزوده پرداخت کند.فروشندگان کالاهای کامپیوتری مجاز به دریافت مالیات بر ارزش افزوده از مشتریان نیستند و کد ارزش افزوده برای آنها تعریف نشده است. در صورتی که اگر گردش مالی آنها بالای ۹۰۰ میلیون تومان باشد باید مالیات بر ارزش افزوده پرداخت کنند.فعالان صنف کامپیوتر هر سال به موقع مالیات خود را پرداخت کرده و مفاصاحساب گرفتهاند. اما ممیزان مالیاتی اکنون بعد از شش سال برای سال ۹۲ متمم کشیدهاند و به فعالان بازار اعلام کردهاند که چرا فروش فصلی خود را اعلام نکردهاید در صورتی که صنوفی که کد مالیات بر ارزش افزوده دارند فروش فصلی را اعلام میکنند. این امر موجب شده که فعالان صنف به دردسر بیفتند و مدام در راه دارایی باشند.
به روز نبودن سیستم TSC گمرک
سامانه جامع امور گمرکی (TSC) که گمرک بر مبنای آن قیمت کالاها را ارزیابی میکند به‌روزرسانی نمیشود و این موضوع واردکنندگان را به دردسر میاندازد. قیمت کالاهای تکنولوژی‌محور به‌طور دائم در کل دنیا در حال تغییر است و به صورت پلکانی ریزش میکند اما در سیستم گمرک لحاظ نمیشود.در شرایط عادی و اگر کالا درگیر پروسه استاندارد نشود، یک ماه طول میکشد تا کالا از گمرک ترخیص شود.
هزینههای غیرواقعی استاندارد
خصوص مشکلات استاندارد و هزینههای تحمیل شده به واردکنندگان جای تبادل نظر وجود دارد. عمده کالاهای صنف کامپیوتر به صورت واردات تامین می‌شود و دارای استانداردهای جهانی هستند. به‌طور مثال نوت‌بوک با استانداردهای جهانی تولید و به کشور ما وارد می‌شود از این رو کابل برق آن سه پین است و این موضوعی است که سازمان استاندارد به آن ایراد می‌گیرد و حدود ۲۰ روز کالا را نگه می‌دارد. درحالی که با یک تبدیل ارزان قیمت فعالان صنف مشکل را حل میکنند.در عین حال سازمان استاندارد برای هزینههای استاندارد تعریف مشخصی ندارد و هر طور که بتواند هزینه را دریافت میکند. در واقع دلیل منطقی پشت آن نیست.
انتظارت از تشکل صنفی
درخصوص انتظارات و مطالبات فعالان صنف کامپیوتر از متولی صنف این است که در تعامل هر چه بیشتر با سازمان‌های دولتی بتواند مشکلات را مطرح و گامی در جهت رفع آنها بردارد. به‌خصوص مشکلاتی که مربوط به مالیات است.وجود مشکلات متعدد در این صنف باعث شده فعالان صنف انگیزهای برای ادامه فعالیت نداشته باشند و سرمایه‌گذاری در این صنف کاهش پیدا کند.در عین حال انتظار میرود تمام رستههای مربوط به فناوری اطلاعات و ارتباطات زیر نظر اتحادیه قرار گیرد تا فعالان صنف در این خصوص کمتر دچار دردسر شوند و ساماندهی بهتری صورت گیرد.
